{{ darkOn ? 'go bright' : 'go green' }}
Menu
Initiatief om inzicht te krijgen in zwerfafval met als doel een eind te maken aan zwerfafval
Raymond van der Pool werd duurzame docent van het jaar 2020. Zijn tip aan collega docenten? “Ga lekker naar buiten. Maak leerlingen bewust van hun eigen omgeving”.
Hij wil aan zijn leerlingen meegeven waarom gedragsverandering nodig is en hoe eenvoudig het is, want het is straks hún wereld. “Dus hoe eerder we ze bewustmaken van de omgeving waarin ze leven hoe beter het is”.
Dat doet hij graag in verbinding met de buurt. “Buurtbewoners klagen soms dat het er zo rommelig uit ziet. Leerlingen zijn daar ook debet aan, bijvoorbeeld door wat ik de ‘snoeproutes’ noem, van de school naar de supermarkt. Om de leerlingen bewust te maken van wat ze achterlaten laat ik ze die snoeproutes lopen en schoonmaken natuurlijk.
Raymond werkt met zijn leerlingen graag in de eigen omgeving, in de buurt. Dat begint dus met opruimen, met schoonmaken. Op zijn vorige school, de Luca Praktijkschool in Amsterdam, groeide dat uit tot een groter project. ” Via NL Doet en de Burendag konden we toen subsidie aanvragen om bloemen en plantjes aan te schaffen. Daarmee zijn we alle boomspiegels in de buurt met viooltjes en andere kleurige bloemen gaan aankleden”.
Dat was zo geslaagd dat hij het nu ook op op het Wellant College Sloten uitvoert. De leerlingen begonnen bij het eigen schoolplein, om later de activiteiten uit te breiden naar de omgeving.
“Voor komend jaar hebben we allemaal bolgewassen. Daarmee gaan we de buurt niet alleen verfraaien; doordat die bolgewassen vroeg bloeien zijn er ook weer vroeg insecten”.
“Dat is weer belangrijk voor de jonge vogels die opgroeien, zodoende vinden zij ook voldoende voedsel. Op deze manier verbind ik er ook een leerthema aan”. De leerlingen geven zo meteen mooi voorbeeld aan de wijk, want als zíj ermee bezig zijn, dan moeten de volwassen het toch ook kunnen.
In samenwerking met de buurtvereniging hangen de leerlingen vogelkastjes op. Deze blijven een jaar hangen, dan worden ze uit elkaar gehaald zodat het materiaal opnieuw gebruikt kan worden door een nieuwe groep leerlingen. In dit project leren de kinderen niet alleen een vogelkastje te maken, ze leren al doende ook dat je door goed voor de vogels te zorgen plagen kunt bestrijden, zoals in het geval van de buxus-mot. “Zo maken de kinderen kennis met een verantwoord alternatief voor het gebruik van gifstoffen”.
Het Wellant College is een groene opleiding en streeft naar duurzaam onderwijs. Toch is het best een uitdaging dat groene karakter in een stadse omgeving in te bedden, helemaal wanneer het aankomt op doorstroom naar groene beroepen. Veel leerlingen stromen nu nog door naar opleidingen en banen in de zorg, detailhandel en techniek.
“Vroeger was Sloten een groot tuindersgebied met veel rozenkwekerijen en dergelijke. Langzamerhand is het gebied opgeslokt door de stad en is ook de populatie van de school verandert”.
“Wij zullen als land- en tuinbouwschool in een veranderde omgeving op een nieuwe toekomst moeten anticiperen.”
Raymond denkt aan groene beroepen die de stad leefbaarder kunnen maken, zodat de stad ook letterlijk groener wordt. “Zoals de grafische sector in de jaren ’80 de omslag maakte van de opleiding van drukkers naar Media & Design beroepen, zo zal ook de groene sector zich moeten ontwikkelen”.
Bewustwording is een centraal thema in de lessen van Raymond. Wanneer de leerlingen voor techniek een project maken wordt het na afronding dus weer door dezelfde leerling uit elkaar gehaald.
“Ik wil leerlingen bewust maken dat de materialen hergebruikt kunnen worden. Zodat ze later nog eens denken ‘als ik het niet meer mooi vind, wat ga ik er dan mee doen’ in plaats van dat ze het direct weggooien. Ook wanneer ze straks gaan werken en een product ontwikkelen hoop ik dat ze daar over nadenken”.
Bij ieder product wordt goed nagedacht over de materialen. Voor de bakjes van de groenafdeling waarin plantjes gekweekt worden, wordt bijvoorbeeld gewerkt met pallethout. “We maken bakjes waarin je het eindproduct kunt presenteren. Daarvoor gebruiken we hout van pallets van het tuincentrum. Door dat pallethout te schaven geef je het nieuwe waarde.”
“Ik zie dat de leerlingen eigenlijk niet buiten hun eigen buurtje, wijk of stadsdeel komen. Je zou misschien denken ‘in de stad is 24/7 wat te doen’ maar de leerlingen blijven in de weekenden gewoon binnen. Wat ik eigenlijk wil is dat ze zich er bewust van worden dat ze invloed hebben op hun eigen buurt”.
“Dan merk je ook dat de mentaliteit verandert. Mensen willen wel maar ze weten niet goed hoe ze het moeten aanpakken”.
“Ik wil ze ook leren dat ze door andere partijen in te schakelen, zoals de gemeente of de buurtvereniging, ideeën kunnen realiseren. En kinderen hebben best goede ideeën waar je als volwassene niet zo gauw aan denkt, omdat zij daar opgroeien en een andere blik hebben op onze omgeving”.
Eén voorbeeld van zo’n goed idee komt van een leerling die graag meer wilde doen met de schooltuin.
“Deze leerling is inmiddels doorgestroomd naar het MBO en geeft nu les bij ons. Hij is bezig gegaan met het idee om leerlingen hun eigen voedsel te laten verbouwen. Zo komen ze iets dichter te staan bij het verbouwen van voedsel, dat normaliter in de stad onzichtbaar is. De tomaten, komkommers en pompoenen uit de schooltuin komen terecht in de schoolkeuken. Daar maken leerlingen er weer een pompoensoep van bijvoorbeeld.”
Maar dan is het verhaal nog niet klaar:
“De producten die in de keuken overblijven komen op de composthoop. Dat pakken we dan ook vakoverstijgend aan want bij biologie komen de ‘big five’ langs. De leerlingen gaan dan op zoek in de composthoop naar de wurm, het pissebed, de duizendpoot, dat soort insecten. Door te composteren wordt het gft-afval omgezet in verrijking voor de grond van de moestuin, en zo is het cirkeltje weer rond.
Heel ander afval werd gevonden tijdens de opruimacties, zoals die op de World Cleanup Day. Van sigarettenpakjes tot capsules voor lachgas. De leerlingen brachten het allemaal in kaart.
“Wat je meestal ziet bij leerlingen op zo’n dag is dat ze zeggen ‘kijk eens wat een grote berg afval wíj hebben!’ Ik zeg dan: ‘Strooi die zak eens leeg en ga het scheiden. Wat kunnen we hergebruiken, wat niet?’ Ook maakten ze een top 10 van stoffen die ze hebben gevonden met de Litterati-app. Ik vertel de leerlingen: ‘Op die manier maak je het ook voor wereld om je heen inzichtelijk en dan kunnen we de fabrikanten aanspreken: wat gebeurt er met jouw producten, waar komt het terecht?’ “
Tot slot vragen we Raymond om zijn gouden tip voor collega’s die graag willen beginnen meer duurzaam les te geven. Dat is eenvoudig: dichtbij beginnen én erop uit trekken.
“Ga lekker naar buiten met die kinderen. Maak ze bewust van de omgeving waarin ze leven, wijs ze op dingen. Ik zeg dan: ‘jullie moeten in deze omgeving spelen, maar ook jongere kinderen doen dat, dan is het toch fijn als je in een schone omgeving kan spelen en chillen?’.”
