{{ darkOn ? 'go bright' : 'go green' }}
Menu
medewerker bij Fontys Educatief Centrum in diverse rollen.
Loop jij ook warm voor een circuLerende samenleving? Check dan het MoNaTISA model via www.monatisa.nl
medewerker bij Fontys Educatief Centrum in diverse rollen.
Loop jij ook warm voor een circuLerende samenleving? Check dan het MoNaTISA model via www.monatisa.nl
“Duurzaamheid op zich is geen item. Het moet veel meer geïntegreerd moet worden in ons onderwijs.”
Astrid Verstappen en Willem Story vertellen gedreven over de leerlingen op het Were Di in Valkenswaard. Via concrete en contextrijke opdrachten laten ze hen ervaren wat circulariteit en duurzaamheid betekenen.
Astrid en Willem werken met de ‘kleine klas’, waarin leerlingen tijdelijk extra hulp krijgen om later weerbaarder terug te stromen naar een reguliere klas. Als docent D&P, omgangskunde en gezondheidszorg en welzijn is Astrid eraan gewend om vakoverstijgend te werken met een duurzame inslag. Ook bedenkt ze graag zelf projecten, zoals bij haar vorige werkgever het Varendonck College, waarover meer te lezen is elders op dit platform circuleren.nu. Willem, van oorsprong docent economie en aardrijkskunde, was al gewend vakoverstijgend te werken bij Were Di. Samen met Astrid ontstond een prima match waardoor ze samen projecten uitwerken.
Astrid, Willem en collega’s schrijven zelf de projecten waarin alle vakken van de domeinen Mens & Natuur en Mens & Maatschappij aan bod komen. Hoe werkt dat precies?
Willem: “Ik leg het altijd zo uit aan ouders die onze werkwijze nog niet kennen: omdat je in het dagelijks leven ook niet in vakken leert maar wel door ervaringen maken wij projecten waar van alle vakken een klein beetje in zitten.”
“Door vakken en leerdoelen bij elkaar te laten komen zorgen we ervoor dat kinderen in het dagelijks leven terugzien wat ze in de klas leren.”
Astrid: “We sluiten aan bij iets dat voor de leerlingen ‘echt’ is. Op het moment dat ze uit een boek moeten leren is het voor hen lastig te snappen. Maar wanneer ze een opdracht krijgen met een casus die ze bij wijze van spreken morgen zouden kunnen inzetten dan wordt het voor hen beter begrijpbaar.”
Willem:
“Het fijne van zelf schrijven is ook dat we de actualiteit er heel makkelijk in kunnen stoppen. Dus in het project over Leefstijl zit nu al iets in over Corona. Zo kunnen wij ons lesmateriaal altijd koppelen aan iets uit de belevingswereld van die leerling.”
Astrid: “Aan de einddoelen van het SLO koppelen we lesdoelen. Zo weten we zeker dat we alles behandelen. We hebben een doorlopende leerlijn voor leerjaar 1 en 2 richting de bovenbouw. Onze kracht is dat wij echt alle vakken integreren in de projecten. We gaan niet ineens voor één vak zoals bijvoorbeeld scheikunde toch een boek pakken, maar we zorgen ervoor dat al die doelen geïntegreerd worden in het project.”
Willem: “Omdat je het met elkaar maakt, zit je meteen goed in de stof. Dat merk ik zelf in ieder geval, je zit zo lekker in die projecten, omdat je die zelf helemaal vormgegeven hebt.”
Were Di wil de buitenwereld nadrukkelijk bij het onderwijs betrekken in een voor leerlingen herkenbare en zinvolle context. Dat gebeurt niet alleen in de kleine klas en het vmbo, maar sinds kort ook in de nieuwe richting Were Di Drie. Met experts binnen en buiten de school, met coaches en via eigen onderzoeken werken leerlingen samen aan opdrachten in workshops. Bij het beroepsgerichte vmbo en de kleine klas is dat docent-gestuurd, voor de andere richtingen leerling-gestuurd.
De projecten van de kleine klas bevatten altijd een aspect van duurzaamheid. Dat wordt vertaald naar iets uit de belevingswereld van de leerlingen.
Willem: “Een brandend bos in Australië of droogte in Afrika, dat zegt de leerlingen eigenlijk niks. Ze zijn daar nog nooit geweest, hebben totaal geen idee wat daar speelt.”
“Maar wat hier speelt, in Brabant, zoals de Peelbrand of overstromingen in Valkenswaard, dat zien ze, dat is tastbaar. Het is mooi om van daaruit de koppeling te maken naar Afrika, naar Australië. Je ziet dan gewoon het kwartje vallen.”
Astrid begint altijd met bewustwording van het thema. “Ik heb ze eerst aan de hand van een filmpje uitgelegd wat het begrip circuleren inhoudt. Dit filmpje ‘De Leeuwenkoning’ van Martijn Derksen legt uit dat alles wat van de natuur is ook weer terug moet komen bij de natuur”.
“Daarna heb ik uitgelegd dat heel veel influencers tegenwoordig bijvoorbeeld ook vintage kleren dragen, dat het steeds belangrijker wordt in onze maatschappij om duurzaam en anders te handelen. Dat producten een tweede leven krijgen, dat afval eigenlijk geen afval is.”
Zo bereidde ze de leerlingen voor op de opdracht om een product een tweede leven te geven. Leerlingen nemen een stuk ‘afval’ mee naar school, een product dat zij normaal gesproken weg zouden gooien maar ook een tweede leven verdient.
“Die producten moesten ze gaan ruilen op school. We hebben van alles voorbij zien komen: lampen van oude melkflessen, knuffels van afgedankte sokken, een vogel-eetplek van een petfles met pollepel, een klok van oude elpee met een werkend uurwerk. Een product dat echt niet meer geschikt was haalden ze helemaal uit elkaar om te kijken of er nog onderdelen waren die ze konden hergebruiken. Daar mochten ze dan ook weer een nieuw product van maken. Onderdelen die er niet toe deden gingen we op de beste manier scheiden.” De producten die nog wel goed waren vonden via de ruilmarkt een nieuwe ontwerper.
Voor basis- en kader-leerlingen eindigt het schooljaar met duurzame thema’s. Een hele week lang zijn er geen reguliere lessen maar workshops. Zoals Brabant Water, waar duurzaam omgaan met water centraal staat. Of bijenhotels, waar leerlingen zien hoe ze zelf iets kunnen doen aan het verbeteren van de biodiversiteit. Populair was ook de workshop ‘Beter vegetarisch leren koken’, een duurzaam kookprogramma. Een week lang krijgen de leerlingen les over het thema, trekken ze erop uit en maken ze een duurzaam product.
Willem: “Er zijn nog zoveel stappen te maken. Terwijl in het mbo en hbo hele studies gewijd worden aan duurzaamheid zie je dit maar heel beperkt terug in de SLO-doelen voor het VO. Eigenlijk is dat heel vreemd. Daarom hebben wij er ook voor gekozen om in elk project ook duurzaamheid mee te nemen.”
Astrid: “Dat betekent ook dat je leerlingen leert kritisch te denken, eigen keuzes te maken en niet zomaar anderen te volgen.”
“Ik denk dat duurzaamheid echt veel meer geïntegreerd moeten worden in ons huidige onderwijs. Dat kinderen er dan toch op een andere manier over na gaan denken. Dat is denk ik de essentie van alles wat ik doe”.
