Leren op het Markland College doe je midden in de regio

Matthijs van Setten is innovatiecoördinator en projectleider Sterk Techniek Onderwijs (STO) in Oudenbosch, Margriet Berben maakt als ontwikkelaar STO de projecten waarin leerlingen kennis maken met techniek.

Wanneer zij vertellen over de manier waarop het Markland College haar rol in de regio steeds meer kleur geeft, kun je niet anders dan enthousiast worden over deze aanpak.

Visie, breed aanbod voor alle leerlingen uit de regio

“Wij zijn een middelbare school met bijna 1300 en bieden alle leerwegen aan. Daarin zijn we best ambitieus: zo groot is 1300 leerlingen niet in combinatie met een heel breed aanbod. Toch is het handhaven van een breed aanbod voor de regio onderdeel van de visie. Er komen nu eenmaal kinderen die een half uur fietsen waarbij de volgende optie een uur fietsen is. Ook die leerling moet goed en veel kunnen kiezen.”

“Die keuze breiden we uit tot buiten het eigen profiel. Alle leerlingen mogen één periode een totaal ander vak kiezen.  Zo kan iemand die PIE volgt gewoon Patisserie gaan doen bijvoorbeeld. Zo maken onze leerlingen kennis met wat er nog mogelijk is.”

“Wij zien onze kader- en basisleerlingen niet als het laagste niveau maar onze meest praktische niveau. Dit zijn onze praktische doeners.”

“Eigenlijk willen we gewoon een soort kader-/ basisafdeling zijn op gymnasiumniveau.”

Brede blik op techniek

Bij een breed aanbod hoort ook een brede blik op techniek. Door een aparte ontwikkelaar aan te stellen in plaats van deze taak aan een docent toe te wijzen, geeft de school alle ruimte aan die verbreding en aan vernieuwing.

Hoe fijn is dat, al je tijd mogen geven aan ontwikkeling?

Margriet: “Dat heeft voor- en nadelen. Lesgeven gaat altijd voor als je het combineert, daar stop je vanzelfsprekend de meeste tijd in. Ook al krijg je hiervoor extra ontwikkeltijd, die gaat toch gauw op aan leerlingbegeleiding.”

Aan de andere kant sta je als ontwikkelaar niet zelf voor de klas en zal je docenten moeten betrekken. “Het is echt heel belangrijk dat je de docenten meeneemt in het proces, hen erbij betrekt zodat ze eigenaar zijn van het product,” zegt Margriet daarover.

Omgeving en samenwerken, Tiny House

Op het Markland College leren leerlingen in relatie met hun omgeving. Zo lopen de leerlingen in vmbo-bovenbouw een half jaar lang stage voor een dag per week, en zijn er mooie projecten.

“Onderwijs is heel lang een eiland geweest en dat kan niet meer. Dat beseffen we op het Markland gewoon heel goed.”

“Daarom werken we samen met bedrijven, instellingen, koepelorganisaties en de gemeente. Leerlingen krijgen van hen opdrachten die gericht zijn de op de topsectoren uit de regio. Eén van de thema’s waar we aan werken is de energietransitie. Binnen dat thema zijn we nu een heel leuk project aan het opzetten rondom het bouwen van een tiny house. Dit doen we met verschillende scholen, samen met een aannemer. We zijn aan het kijken of we een vakantiepark kunnen vinden dat wil fungeren als opdrachtgever. De bedoeling is dat we het tiny house voorzien van zonnepanelen, een warmtepomp en dat soort dingen.”

Didactiek, opdrachten uit de praktijk

Werken met opdrachten in de praktijk, liefst van een echte opdrachtgever, loopt als een rode draad door de hele school. Margriet ontwikkelt voor de school projecten die de leerlingen enthousiast maken voor technische vakken.

“Veel leerlingen denken dat techniek alleen met je handen werken is. Voor een aantal leerlingen is dat ook wat ze graag willen, maar voor anderen is het een reden om het vak juist te mijden.”

“In de mavo-brugklas loopt nu bijvoorbeeld het project ‘Veilig van huis naar school’ vanuit het vak Technologie & Toepassing. Dit hebben we gekoppeld aan het programma van Totally Traffic, een organisatie die verkeerseducatie  biedt en zich richt op middelbare scholieren. Zo kreeg het iets meer body en kregen leerlingen meer de vraag voorgelegd wat ze nu echt in de praktijk tegenkomen op hun route.”

“Ze herhalen de verkeersregels nog een keer die ze ook in groep acht hebben gehad. De dode hoek komt terug, verschillende verkeerssituaties. Daarbij kijken de leerlingen eerst naar hun eigen route. Het bekijken en benoemen van dit situaties prikkelt hen. Je hoort dan opmerkingen als ‘Oh, dit is echt een gevaarlijk punt!’ of ‘Dit heb ik meegemaakt en dat kan ik doen om het te voorkomen’.

Van ontwerp tot analyse

In het project doorlopen de leerlingen stapsgewijs het ontwerpproces: van het analyseren van hun situatie tot het selecteren van ideeën en presenteren aan de opdrachtgever. Daarmee gaan ze verder aan de slag gaan en maken ze uiteindelijk een maquette. Matthijs:

“Wat heel leuk is en een extra dimensie geeft is dat ze het ook moeten presenteren aan twee ambtenaren van de gemeente die over infrastructuur en verkeersveiligheid gaan.”

Margriet legt uit hoe ze te werk gaat: “Aan iedere opdracht die we ontwikkelen willen we een bedrijf of organisatie koppelen, in dit geval de gemeente Halderberge en Totally Traffic. We willen ook nog kijken of er een infra-bedrijf kan aanhaken dat iets kan vertellen over weginrichting, een nieuw kruispunt zodat leerlingen ook een beeld krijgen van wie bedenkt dat en wie maakt dat. “

Matthijs verwacht ieder jaar een dergelijk project te kunnen doen. “De gemeente heeft daarin ook echt commitment getoond”.

Lesmateriaal

Voor Sterk Techniek Onderwijs ontwikkelt Margriet zelf materiaal. Matthijs: “Dat doen we als regio samen met een mbo en nog drie andere vmbo-scholen. En via STO hebben we ook veel contact met de andere regio’s om ons heen, zoals Brabantse wal en Amerstreek. Het lesmateriaal dat we ontwikkelen, wisselen we ook uit.”

Visie – Duurzaamheid in de lessen

“Als je kijkt naar de drie P’s (People, Planet en Prosperity) en de rol die wij in de regio hebben – een breed onderwijsaanbod aan blijven bieden – dan staan wij als school eigenlijk al voor een duurzame gedachte. Wij werken ontzettend veel samen met het bedrijfsleven. Niet alleen op het vmbo maar bijvoorbeeld ook het technasium. We halen opdrachten uit het bedrijfsleven en we stellen ons altijd de vraag: ‘Sluit het aan bij de economie van de regio’? ”

“Door de duurzame bedrijfstakken te laten zien, hopen we dat de leerlingen zich bewust zijn van de mogelijkheden waar ze in hun eigen regio een steentje aan kunnen gaan bijdragen. Daarbij zitten wij in een regio die sterk aan het verduurzamen is. Energietransitie bijvoorbeeld is heel belangrijk.”

Curriculum – Keuzevak renovatie

Een voorbeeld van een vak waar leerlingen voor kunnen kiezen is renovatie. “Afwerken en renoveren blijft mensenwerk, naast technische innovaties in de bouw zoals betonprinters, biobased toepassingen, duurzaam bouwen.”

“Met het aanbieden van dit vak onderstrepen we ook de waarde van klassiek vakmanschap”.

Professionalisering

De duurzame aanpak blijkt niet alleen uit het keuze-aanbod voor de leerlingen. Ook aan de docenten is gedacht. Eén van de eerste voorbeelden daarvan was de invoering van ICT-rijk onderwijs.  Met het Vier in balans-model van Kennisnet en samen met ICT-collega’s heeft Matthijs daarbij behalve de visie ook de benodigde infrastructuur, leermiddelen en deskundigheid van de docenten zorgvuldig toekomstbestendig gemaakt.

“We hebben een achttal i-coaches opgeleid (de i staat voor innovatie) en we hebben gezorgd dat er een trainingsaanbod is voor alle docenten. Er zijn standaard trainingen, we hebben een catalogus binnen de school waarop docenten zich altijd kunnen inschrijven. Op het moment dat er een verzoek komt plannen we een training in en maken dat kenbaar via de nieuwsbrief. Zo kunnen collega’s aansluiten.”

Door deze structurele aanpak wordt in de lessen inmiddels met succes door alle leerlingen met een laptop of tablet gewerkt. Ook ook is er bij nieuwe thema’s een mooie structuur beschikbaar voor na- en bijscholing.

Ook vanuit STO worden docenten bijgeschoold. Margriet: “We bieden scholing voor docenten aan, waarbij bijvoorbeeld werken met de lasersnijder en 3D-printer aan bod komen.“

Contextrijk leren, stage

“Dat we met Markland midden in de regio staan is de kern van de zaak. Het onderwijs is te lang een eiland geweest, dat kan niet meer. Dat beseffen we ons gewoon heel goed,” zegt Matthijs.

“Zodoende ook lopen de leerlingen van kader en basis in 3 en 4 stage. Eén dag in de week een half jaar lang vindt het onderwijs van de leerlingen buiten de schooluren en schoolmuren plaats.”

Ook voor andere leerjaren wordt samengewerkt met partners, bedrijven, instellingen. “Klas 1 mavo organiseert bijvoorbeeld een eigen klassenfeest waarbij Bovendonk (conferentiecentrum in Brabant) komt vertellen hoe je een evenement organiseert.”

“Op die manier zijn we constant partners aan het zoeken we merken dat we daar heel veel van binnenhalen en het leren contextrijk maken voor de kinderen. Dat bevalt gewoon ontzettend goed.”