{{ darkOn ? 'go bright' : 'go green' }}
Menu
‘Ongewoon Lekker’ heet het project waarmee Mark Reurink en Aeres VMBO in Nijkerk de Impactprijs wonnen. Een ondernemende lesaanpak en de inzet van andere eiwitbronnen zoals meelwormen, leidden tot die erkenning.
De ervaringen die hij opdeed tijdens tien jaar Azië inspireren Mark nog steeds om zijn leerlingen mee te nemen in de wereld van alternatieve voedingsmiddelen. Dat doet hij in het keuzevak “Voeding, hoe maak je het?” voor de vierdejaars. Ook aan de tweede- en derdejaarsleerlingen geeft hij lessen over voeding.
Niet alleen binnen deze lessen wordt aandacht gegeven aan duurzame oplossingen en gedrag. Leren voor duurzame ontwikkeling wordt bij Aeres VMBO geïmplementeerd in verschillende vakken die ook vakoverstijgend werken. Vorig jaar onderzochten leerlingen hoe het duurzamer kan op school. Daarbij zijn ook de catering, de pluktuin, de voedingslessen en het energieverbruik onder de loep genomen.
Door onderzoek en via speciale projecten ervaren de leerlingen wat duurzamer kan. Tijdens de lessen besteden ze meteen aandacht aan hun eigen duurzame gedrag. Mark legt hiervoor de basis in de keuken.
“Hoeveel afwasmiddel pak je? Ga je een schuimparty maken of is gewoon een theelepeltje genoeg voor de hele vaat? Hoeveel papier pak je van de rol? Ga je dat ding staan leegmelken of pak je gewoon twee velletjes? Door dat elke keer te benadrukken, op een stimulerende manier, hoop je dat je in die vier jaar gedragsverandering ziet en dat ze dat vasthouden na deze school.”
Ongewoon Lekker: meelwormen als eiwitbron
Ook aan ons eet- en koopgedrag besteedt Mark aandacht in zijn lessen. Alternatieve eiwitten zijn er wel, maar echt populair zijn ze nog niet. Hoe reageerden de leerlingen op het voorstel om meelwormen te eten?
“In eerste instantie leek hen dat nogal vies. Maar je neemt de leerlingen stap voor stap mee. Bijvoorbeeld door ze eerst eens reststromen van bekende producten te laten eten, zoals wortels die niet het goede maatje of model hebben. Die smaken net zo goed. Vervolgens maak je de stap naar alternatieve eiwitbronnen. Je legt uit dat die in heel veel andere culturen gewoon op de menukaart staan en dagelijks gegeten worden. Alleen in het westen zijn we dat niet gewend. Dan gaan we proeven.”
“De dapperen durven natuurlijk wel en roepen dan ‘zo dit is best lekker, met wat kipkruiden, geroerbakt, super! Mag ik een zakje meenemen voor mijn moeder naar huis?’ “
“Natuurlijk mag dat. Zo ga ik verder. Van ‘je hoeft er niet bang voor te zijn’ naar proberen er zelf producten mee te maken. Je laat de leerling los. Met de kennis die ze al hebben opgedaan gaan ze zelf aan de slag. De een maakte een shake, de ander een pizza met een beetje meelwormen erdoorheen. Weer anderen maakten muffins of een granola bar.”
“Dus ze konden losgaan met hun creativiteit. Ook wilden we de nieuwe producten aan de man brengen, dat deden de leerlingen zelf. Bij een hotel-restaurant hier in Nijkerk hebben ze pizza laten proeven. Bij een sportschool de shakes.”
“En gewoon in het centrum op straat lieten ze die muffins proeven om de consument te laten ervaren wat het is. Dat was heel geslaagd.”
Impactprijs onderstreept het belang
Er kwam nog meer erkenning: De school won met dit project de Impactprijs. Wat heeft dat voor effect gehad?
“Leerlingen zijn heel trots, ik hoorde ook wel ‘ik wist niet dat het zo belangrijk was’. Ze mochten dan ook naar Den Haag. Dat de minister van landbouw Carola Schouten erbij was gaf nog meer gewicht.”
Leerlingen zorgden zelf voor de verspreiding van hun producten. Eén leerling had een bijbaan in hotel-restaurant, een ander in de sportschool. Zodoende kwamen daar de nieuwe producten terecht. Ook liet een groep leerlingen hun zelfgemaakte producten met meelwormen proeven aan mensen op straat. In het filmpje dat Nieuwe Oogst maakte is dit te zien (zie onderaan deze pagina).
“De leerlingen gingen ook met mensen op straat in gesprek: ‘Waarom zou je wel een varken eten, dat is ook niet echt heel leuk om te zien? Waarom dan geen meelwormen?’ “
De meeste mensen die het proefden, waren ze er goed over te spreken. We hadden de meelwormen niet als hoofdbestanddeel gebruikt maar als een toevoeging. Een muffin smaakt dan nog steeds naar muffin. ”
De praktijkopdracht rijker geworden door ermee naar buiten te gaan. En er zijn meer mensen in aanraking gebracht met alternatief voedsel.
“Als leerlingen de noodzaak zien en kunnen uitdragen, dan brengen ze dat over aan de mensen waar zij mee te maken hebben. Leerlingen vonden het een leuke activiteit om hun eigen netwerk in te zetten.”
Vorig jaar werkte Mark met eendenkroos aan de eiwittransitie. “Ik wil graag verschillende manieren proberen, elk jaar een beetje aanpassen. Dit jaar doen we het over voedselverspilling.”
“Van een supermarkt uit Nijkerk krijgen we producten die op de houdbaarheidsdatum zitten of die net daaroverheen zijn. Het zijn producten die vol met stickertjes zitten, maar die toch niet verkocht zijn. Met de tweedejaars en vierdejaars maak ik die klaar.”
“Daarmee wil ik hen laten zien hoe jammer (en onnodig) het is dat er zoveel voedsel gewoon wordt weggegooid. Terwijl ze aan de andere kant van de wereld overlijden omdat ze niet genoeg te eten hebben. Daarmee wil ik bewustzijn bij de leerling creëren.”
De school heeft ook een ‘voedselverspillingsvrije week’ om aan het bewustzijn bij te dragen.
“Samen met het voedingscentrum doen we een pilot met de catering hier op school. Kunnen we bijvoorbeeld meer van dierlijke naar plantaardige eiwitten gaan, maar wel de broodjes aantrekkelijk houden?”
Zo blijven de voedingslessen en het hele vmbo Nijkerk bewust met voedsel en omgeving bezig. Ieder jaar weer, met nieuwe thema’s of nieuwe ingrediënten.
